Tiran Anayasa Mahkemesi, Arnavutluk ile İtalya arasında imzalanan ve Akdeniz üzerinden İtalya’ya gelen sistematik olmayan göçmenlerin Arnavutluk’a kaydırılması ve sığınma başvurularının burada işleme alınması için ülkede iki ilk kabul merkezinin açılmasını öngören anlaşmayı onayladı. Anlaşma, her iki ülkedeki muhalefet partileri ve uluslararası insan hakları örgütleri tarafından eleştirildi.
Arnavutluk Anayasa Mahkemesi konuya ilişkin kararını açıklayarak “anlaşmanın Arnavutluk’un toprak bütünlüğüne zarar vermediği” hükmüne vardı. Geçtiğimiz Aralık ayında anlaşma, bir grup muhalefet milletvekili tarafından Arnavutluk Başbakanı Edi Rama’nın anlaşmayı parlamentodan geçirmeden imzaladığı iddiasıyla yüksek mahkemeye taşınmış ve geçici olarak askıya alınmıştı.
Anayasa Mahkemesi’nin kararı, anlaşmanın İtalyan Parlamentosu’nda 115’e karşı 155 oyla onaylanmasının ardından geldi.
Meloni “seçim propagandasıyla” suçlandı
İtalyan parlamentosunda yapılan görüşmelerde muhalefet milletvekilleri, Başbakan Giorgia Meloni’yi mültecileri “seçim amaçlı kullanmakla” suçladı, anlaşmanın mülteci akınını engellemeyeceğini savundu ve projenin maliyetli olacağına dikkat çekti. Nihayet İtalya Senatosu’na gidecek olan anlaşmanın oradan da geçmesi bekleniyor.
İki ülke arasında varılan göç anlaşmasına göre Arnavutluk’ta iki ilk kabul merkezi açılacak. Bu merkezlerin ülkenin liman kenti Shingin ve Gjader bölgelerinde kurulacağı belirtiliyor. Akdeniz üzerinden İtalya’ya giden mülteci teknelerinden kurtarılanlar bu merkezlere götürülecek ve sığınma başvuruları burada değerlendirilecek. Başvurularının reddedilmesi halinde sığınmacılar ülkelerine sınır dışı edilecek. İtalya kıyılarına tekneyle ulaşan göçmenlerin bu merkezlere gönderilmeyeceği kaydedildi.
Bu iki ilk kabul merkezinin toplam 3 bin kişilik kapasiteye sahip olması bekleniyor. Beş yılı kapsayacak anlaşmanın maliyetinin yaklaşık 650 milyon euro olması bekleniyor.
Arşiv – Libya açıklarında mültecileri taşıyan bir tekne Fotoğraf: Emilio Morenatti/picture Alliance/AP Fotoğraf
Anlaşmaya sert eleştiri
Başbakan Rama’yı anlaşma konusunda şeffaf olmamakla suçlayan Arnavut muhalefeti, söz konusu anlaşmanın “ulusal güvenlik açısından sorumsuz ve tehlikeli bir girişim” olduğunu savunuyor.
Sivil toplum kuruluşu Uluslararası Kurtarma Komitesi anlaşmayı “insanlık dışı” olarak nitelendirerek kınadı. Uluslararası Af Örgütü de anlaşmayı “yasadışı ve uygulanamaz” olarak nitelendirdi.
Arnavut yetkililere göre, anlaşma uyarınca İtalya, iki merkezin inşası ve gerekli altyapının yanı sıra mültecilerin güvenlik ve tıbbi bakım masraflarını da karşılayacak.
Aşırı sağcı İtalya’nın Kardeşleri partisinin lideri Başbakan Meloni, 2022 yılında Kuzey Afrika’dan gelen göçmen teknelerinin durdurulacağı vaadiyle göreve seçildi. Ancak resmi rakamlara göre mülteci sayısı 105 bin civarındaydı. 2022 yılında ise 2023 yılında yaklaşık 158 bine çıktı.
AFP,epd / SSB,ET
